Rozmowa z Hans-Joergiem Friedenem i Thomasem Friedenem, która odbyła się 28 grudnia 2005 r. na kanale IRC-owym portalu AmigaWorld.net.

EntilZha - Thomas Frieden

Rogue - Hans-Joerg Frieden

<EntilZha> Czy to już działa?

<DaveyD> Tak

<EntilZha> Witam wszystkich!

<DaveyD> Witamy

<Rogue> Witam... Na początek chciałbym powiedzieć kilka słów. W przeciwnym razie będziemy o to stale pytani :)
<Rogue> Mam kilka dobrych i kilka nie tak dobrych wiadomości... Zacznę od tych drugich.
<Rogue> Jak zapewne większość się domyśla, w tym roku nie pojawi się pełna wersja OS4. Dzieje się tak z kilku powodów, które chciałbym wyjaśnić.
<Rogue> Głównym powodem jest niedostępność sprzętu. Jak wszyscy wiedzą, komputery AmigaOne nie są obecnie możliwe do kupienia, tak więc nie mamy odpowiedniego sprzętu wraz z którym moglibyśmy sprzedawać system.
<Rogue> Jesteśmy pozytywnej myśli, iż premiera AmigaOS 4.0 wzbudzi ogólne zainteresowanie medialne i sądzimy, że będzie to miało wpływ na zwiększone zainteresowanie osób spoza rynku amigowego, które będą chętne do kupna produktu.
<Rogue> Jeżeli okaże się, że aktualnie nie można go kupić i trzeba czekać do czasu dostępności właściwego sprzętu, wówczas wiele możemy na tym stracić.
<Rogue> Biorąc powyższe pod uwagę, zdecydowaliśmy się odłożyć premierę do czasu dostępności stosownej platformy sprzętowej.
<Rogue> Tyle złych wiadomości.
<Rogue> Teraz dobre. Po pierwsze, skoro, jak planowaliśmy, nie wydajemy teraz wersji finalnej systemu, wkrótce pojawi się...
<Rogue> czwarte uaktualnienie.
<Rogue> Update #4 pojawi się na początku stycznia i podobnie jak poprzednio będzie to dosyć znacząca aktualizacja. Wśród wielu różnych elementów należy spodziewać się w nim...
<Rogue> -> Petunia (JIT)
<Rogue> -> Warp3D włączenie ze sterownikiem dla R200
<Rogue> -> najnowsze Intuition, które przeszło sporo zmian (zwłaszcza dotyczących ReAction)
<Rogue> ... i cała reszta także się w nim znajdzie. Dostępne będzie w formie obrazu ISO, który po wypaleniu stworzy płytę instalacyjną.
<Rogue> Mniej więcej będzie to wersja, którą obecnie posiadają betatesterzy.
<Rogue> Po drugie, OS4 otrzyma całkiem świeży dodatek jakmi jest obsługa SCSI.
<Rogue> Stephane Guillard napisał sterownik dla kontrolerów opartych o układ LSI/Symbios (53c8xx).
<Rogue> Na koniec, zapewne zastanawiacie się kiedy będzie nowy sprzęt.
<Rogue> Obawiam się, że nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie, ALE współpracujemy z kilkoma firmami (Troika jest jedną z nich, lecz nie jedyną), które chcą dostarczyć sprzęt pod AmigaOS 4.0.
<Rogue> Firmy te przekażą stosowne informacje na ten temat wtedy, gdy będą na to gotowe. Projekty obejmą zarówno rynek low-end jak i high-end.
<Rogue> Tyle ode mnie. Możemy przejść do pytań.

<Coder> No to lecimy z pierwszym.
<Coder> <Alkaron> Czy finalna wersja systemu będzie wyposażona w jakieś komponenty (sterowniki, oprogramowanie) automatycznej aktualizacji (stosowna informacja, pobieranie nowych komponentów przez internet)?

<Rogue> Jak zapewne wiecie, istnieje program uaktualniający AmiUpdate, który w pewnym stopniu to zapewnia. Nie wiemy jeszcze czy będzie on dostępny publicznie, niemniej jest to jedna z opcji.
<Rogue> W skrócie mówiąc, rozważymy to, lecz wiele zależy od infrastruktury.

<Eric_S> Czy w czwartym uaktualnieniu pojawi się SNAP?

<Rogue> Nie, nie zostanie on do niego dołączony.

<Mikey_C-A1> <quadpol> Co będzie w wersji finalnej ponad to, co zobaczymy w czwartym uaktualnieniu?

<EntilZha> Niewiele więcej. Zasadniczo jesteśmy już bardzo blisko tego, co było przewidziane dla wersji końcowej.
<EntilZha> Są co prawda pewne drobiazgi, które swoją premierę będą miały dopiero w wersji finalnej.
<EntilZha> Daje nam to więcej czasu na ich dokładne przetestowanie.

<_Steve_> [VidarL]: W świetle ostatniej mody na "bezpieczne" języki programowania, czy są plany, aby ReAction zostało wzbogacone o języki programowania oparte na maszynach wirtualnych (Java, .Net)?

<EntilZha> Z naszej strony nie ma z tym związanych planów.
<Rogue> Planujemy takie rzeczy jak na przykład Python,
<Rogue> który zastąpi AREXXa. Żaden z tych planów nie obejmuje Java.

<L8-X> Codesmith: Kiedy pojawi się uaktualnione SDK?

<EntilZha> Najprawdopodobniej wkrótce po czwartej aktualizacji.

<L8-X> fusion: Czy korzystanie z AmigaOS 4.0 będzie wiązało się z wymianą ROM-u lub flashowaniem kart CyberstormPPC? (pytanie dotyczy systemu w wersji classic - przyp. tłum.)

<Rogue> Nie będzie potrzeby wykonywania ani jednego, ani drugiego.

<_Steve_> [^eliot]: W jakim zakresie działa obecnie w AmigaOS 4.0 ochrona pamięci, pamięć wirtualna i śledzenie zasobów? Jakie są ograniczenia?

<EntilZha> Ochrona pamięci w sensie takim, że programy działają wyłącznie w swoich, odizolowanych obszarach, nie działa w AmigaOS 4.0. Jest to technicznie niemożliwe, gdyż wszystkie programy bazują na pamięci współdzielonej.
<EntilZha> Jedyna rzecz, którą obecnie się zajmujemy to ochrona pewnych części pamięci przed dostępem ze strony programów użytkownika.
<EntilZha> Śledzenie zasobów zostało wstępnie zaimplementowane, lecz nie jest jeszcze przez wszystko i wszystkich wykorzystywane. Można powiedzieć, że jest domyślnie wyłączone. Nadal jest zbyt wiele problemów (zasoby są zwalniane przez narzędzia, które ich nie alokowały).

<Coder> <etho> Jakie są obecnie stosunki pomiędzy Eyetech i Hyperion?

<Rogue> Stosunki są takie jak zawsze - my zajmujemy się oprogramowaniem, Eyetech skupia się na sprzęcie.
<Rogue> Nie wydaje mi się, że jest w tym temacie coś więcej do dodania.

<Eric_S> <ssolie> Mesa wygląda naprawdę interesująco. Jak bardzo chcecie ją zintegrować z OS4? Czy powstanie na przykład mesa.library?

<Rogue> Pracujemy nad ogólnym szkieletem OpenGL, który umożliwi programom korzystanie z OpenGL w takim samym stopniu jak AGL, glX lub WGL - tworzysz kontekst i zaczynasz używać komend OpenGL.
<Rogue> Nie zostanie to powiązane z Mesa, lecz z zamysłem stworzenia sterownika, który pozwoli na dostosowanie i kontrolę wszystkich lub części elementów standardu OpenGL.
<Rogue> W ten sposób OpenGL będzie mogło zostać użyte równie dobrze jako Mesa lub nawet MiniGL.

<L8-X> <VidarL>: Czy Hyperion i Amiga.Inc są w kontakcie ze sobą?

<Rogue> Tak, utrzymujemy kontakt z Amiga. Nie znam szczegółów. To jest praca naszego szefostwa i nie wiele więcej mogę na ten temat powiedzieć.

<Outcast> <Deniil> Czy Grim Reaper będzie w stanie wyłapywać zawieszenia, które pojawiają się przy korzystaniu z graphics/intuition.library spowodowane nieprawidłowymi wskaźnikami? Jest to dosyć denerwujący problem podczas rozwoju i testu oprogramowania.

<EntilZha> Nielegalny dostęp do istotnych części systemu zawsze doprowadzi do zawieszenia. To w ogóle problem AmigaOS i AmigaOS 4.0 także to odziedziczył.
<EntilZha> Tak naprawdę nie ma prawidłowego sposobu na to, aby Grim Reaper to wyłapał... Niemniej zajmiemy się tym później.

<Coder> Kilka dni temu na forach było powiedziane, że RKM (Reference Kernel Manual - przyp. tłum.) zostanie zaktualizowane i ponownie wydrukowane. Czy może dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat?

<EntilZha> Zamierzamy przygotować uaktualnione RKM.
<EntilZha> Możliwe, że pojawi się seria drukowana "na życzenie", niemniej to nic pewnego. W każdym bądź razie - jest to planowane.

<Eric_S> <MiMe_OS4> Czy czwarta aktualizacja, a może wersja finalna systemu będzie posiadać obsługę DVI?

<Rogue> Update #4: najprawdopodobniej nie. OS4 final: Tak.

<L8-X> <anitque_os39> Czy czwarta aktualizacja będzie zawierać AmigaInput?

<Rogue> Tak, najprawdopodobniej wraz ze sterownikiem USB HID... Grałem w Descent Freespace przy użyciu Saitek X52 FCS i naprawdę jest to przeżycie :)

<Outcast> <Jurassic_OS4> Czy możecie coś powiedzieć na temat możliwości wymiany/upgrade'u modułów procesorowych dla A1?

<EntilZha> Nie
<EntilZha> Przykro nam, ale nie zajmujemy się sprzętem.

<_Steve_> [dEF_bASE]: Obsługa sprzętu (a dokładniej pisanie sterowników dla sprzętu innego niż popularny) jest poważnym wyzwaniem dla Linuksa. Jak zamierzacie rozwiązać rozwój sterowników i wsparcie sprzętu, żeby uniknąć (lub złagodzić) problemy, z jakimi boryka się Linux?

<Rogue> Jedziemy na tym samym wózku. Obsługa sprzętu BĘDZIE problemem, tym bardziej że wiele firm produkujących sprzęt nie dzieli się swoimi specyfikacjami.
<Rogue> Możemy pożyczać od Linuksa i pisać własne sterowniki lub też obsługiwać sterowniki firm trzecich.
<Rogue> Co się zaś tyczy OS 4 na urządzeniach embedded, sprawy wyglądają inaczej odkąd na takim sprzęcie sterowniki muszą być pisane pod konkretne zastosowanie systemu.
<Rogue> Ale racja, to będzie problem... Nie będziecie mogli obecnie włożyć, na przykład, karty graficznej Volari i oczekiwać, że zadziała..
<Rogue> :(

<Coder> <lazi> Czy Roadshow będzie posiadał wsparcie dla "socks"?

<EntilZha> Dobre pytanie... Szczerze, nie wiem... Należy zapytać Olafa.

(tutaj nastąpiło wywoływanie Olafa, który jednak nie był obecny podczas konferencji)

<Rogue> Zapomniałem wspomnieć o jeszcze jednym komponencie czwartego uaktualnienia:
<Rogue> Wsparcie dla 64 bitowych funkcji DOS-a

<Mikey_C-A1> Mógłbyś rozwinąć?

<Rogue> Oczywiście...
<Rogue> Powstały nowe funkcje, które będą akceptować pliki w systemie 64-bitowym. Pojawią się także nowe typy DOS package pozwalające na korzystanie z plików większych niż 2 GB.
<Rogue> Aktualnie wszystko jest 32-bitowe i "signed".
<Rogue> Oznaczna to, że 2GB jest granicą.

<DaveyD> <FryGuy> Czy OS4 będzie obsługiwał tvout?

<Rogue> Nie będzie tego w czwartej aktualizacji.
<Rogue> Wydaje mi się, że jest to planowane w wersji finalnej (dla kart, które to obsługują np. Radeeon).

<Eric_S> <haymiggaOS4> Partycjonowane twarde dyski podłączone przez USB nie działają zbyt dobrze, przynajmniej z AmigaOS 4.0 - Pre3. Czy zostanie to poprawione w Pre4?

<EntilZha> Problemy powodował błąd w CrossDos. Zostało to poprawione, a poprawka znajdzie się w czwartej aktualizacji.
<EntilZha> Więcej nie jestem w stanie powiedzieć, gdyż nie znam dokładnie problemu, o którym piszesz.

<Outcast> [MiMe_OS4] Czy w aktualizacji #4 znajdą się nowe sterowniki do Radeonów (np. z trybem overlay)?
<L8-X> <poweramig> Jak bardzo zaawansowane są prace nad sterownikami, jakich najnowszych Radeonów możemy używać z pełną obsługą 2D i 3D?

<EntilZha> Wciąż pracujemy nad overlayem, ale nie będzie go jeszcze w aktualizacji 4, przykro nam.
<EntilZha> Wszystkie sterowniki do Radeonów od R100 poprzez R2xx i RV2xx mają akcelerację 3D.
<EntilZha> Pozostałe na razie tylko 2D.

<_Steve_> [ssolie]: Mesa wygląda naprawdę interesująco. Jak bardzo chcecie ją zintegrować z OS4? Czy powstanie na przykład mesa.library?

<EntilZha> Patrz wyżej.
<EntilZha> Już odpowiedzieliśmy na to pytanie.

<Coder> Czy teraz, kiedy czekacie na nowy sprzęt, poświęcacie więcej czasu na wersję OS4 dla Amig klasycznych?

<EntilZha> Raczej nie. Oprócz elementów bezpośrednio współpracujących ze sprzętem obie wersje są identyczne...
<EntilZha> To, czym się teraz zajmujemy to testowanie i usuwanie błędów... Nawet ostateczne wersje zawierają błędy, mamy więc teraz szansę, żeby zredukować ilość błędów w wersji ostatecznej (i zastąpić je innymi :S )

<Eric_S> [Capehill] Czy będzie publiczne, darmowe SDK z kroskompilatorami?

<EntilZha> Tak, będzie. Niestety długo to odwlekaliśmy, przepraszamy za to.

<L8-X> [MZuX] Czy aktualizacja #4 wymaga aktualizacji UBOOT-a?

<EntilZha> Nie.

<Outcast> [mschulz_AROS] Czy macie coś przeciw pozwoleniu AROS-owi na kompatybilność z OS4 na poziomie źródeł?

<Rogue> Moim osobistym zdaniem nic.
<Rogue> ALE
<Rogue> Ponieważ nie jestem prawnikiem nie będę się wypowiadał na temat legalności tego. Mnie to nie przeszkadza, ale firmie może.
<Rogue> Są komercyjne interesy, które muszą być wzięte pod uwagę.
<EntilZha> To przede wszystkim pytanie do zarządu, nie do nas... My tu tylko pracujemy :)
<Rogue> Właśnie :)
<EntilZha> Osobiście też nie mam nic przeciwko.

<_Steve_> [Jurassic_OS4]: Kto będzie się zajmował reklamą OS4? Wszyscy wiemy, jak kiepską reklamę miało Commodore po wypuszczeniu C-64, czy planujecie poważną kampanię reklamową?

<Rogue> Taa, dobre pytanie.
<Rogue> Jestem programistą, na pewno to nie będę ja :)
<Rogue> Poza tym strona internetowa OS4 jest mniej więcej początkiem naszej kampanii reklamowej...
<Rogue> Więc nie mogę dokładnie na to pytanie odpowiedzieć.

<Coder> <damned> Czy będę mógł w końcu po aktualizacji #4 używać joysticka i joypada?

<Rogue> Tak.
<Rogue> AmigaInput będzie w aktualizacji.
<Rogue> Jest sterownik dla urządzeń HID (myszki, joysticki, trackballe) na USB obsługujący sporą ilość joysticków.
<Rogue> Nie wszystkie są obsługiwane, pracujemy nad listą kompatybilnych sprzętów.
<Rogue> Ale wiele urządzeń już działa... Jak wcześniej powiedziałem mój Saitek FCS działa całkiem nieźle...
<EntilZha> Graliśmy tym w Freespace - http://www.saitek.de/prod/x52.htm.

<Eric_S> <Oblivion> PA-Semi, xenon, CELL... wszystko jest teraz wielordzeniowe. Jakieś plany obsługi tego?

<Rogue> Zdecydowanie TAK!
<Rogue> Przyglądamy się temu.
<Rogue> Procesory wielordzeniowe będą czymś normalnym w ciągu kilku lat, nie możemy przejść obok tego obojętnie.
<Rogue> Szczególnie obok CELL.
<EntilZha> Obecnie jest konfilkt między obsługą procesorów wielordzeniowych a kompatybilnością wstecz, więc pojawi się to po OS 4.0.
<Rogue> Chodzi głównie o blokowanie systemu funkcją Forbid(), to dramatycznie psuje wydajność, jeżeli jest często używane.
<Rogue> Pracujemy nad pozbyciem się jej z systemu i rozwiązaniami dla obsługi procesorów dwu- i wielordzeniowych oraz procesorów o specjalnej konstrukcji takich jak CELL.

<Outcast> <cyberhusky> Czy raytracer Real 4D jest nadal rozważany jako element AmigaOS 4?

<Rogue> Tak
<Rogue> Nadal trwają nad nim prace, niemniej idą wolno...
<Rogue> Zajmują się nim aktualnie programiści tzw. "third party".

<_Steve_> [GuruMeditation]: Niebywałą zaletą działalności Commodore były wysokiej jakości dokumentacje. Czy Wy lub ktokolwiek inny wydrukuje dokumentację dla AmigaOS 4.0, czy też będzie dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej?

<Rogue> Dobre pytanie.
<Rogue> Dokumentacja elektroniczna będzie głównym źródłem informacji, lecz skłaniamy się ku rzeczom takim jak np. drukowana instrukcja.
<Rogue> Najprawdopodobniej będzie drukowana instrukcja wraz z finalną wersją systemu.

<EntilZha> oraz "big box" (prawdopodobnie chodzi o twarde, tekturowe opakowanie - przyp. tłum.)

<Coder> Orgin: Czy na pewnym etapie planujecie dołączenie narzędzia do zarządzania procesami i zadaniami? Coś na kształt listera trwających procesów, wysyłanych sygnałów, zmiany priorytetów, usuwania pojedynczych zadań itp.?

<EntilZha> Cały system zarządzania zadaniami zostanie całkowicie stworzony na potrzeby kolejnych wersji systemu. Ewentualne dalsze szczegóły zostaną ustalone w przyszłości.
<Rogue> Ostatnio dużo czasu poświęciliśmy execowi i DOS-owi, aby bardziej zręczne było wychodzenie z procesów, które "się zawiesiły".
<Rogue> Śledzenie zasobów funkcjonuje, wymaga jedynie dopracowania takich elementów jak interfejs graficzny i obsługa.
<Rogue> Jednakże, czy zostanie to wdrożone w wersji 4.0, czy trafi do wersji 4.1 - decyzja nie została jeszcze podjęta. Stawiam na 4.1.

<Eric_S> <Guest646> Czy są plany na dołączenie, tak jak w przypadku poprzednich wersji, programu syntezy mowy?

<EntilZha> Krótka odpowiedź: Nie.
<EntilZha> Długa odpowiedź: mieliśmy program, który kandydował do miana zamiennika systemowej komendy na potrzeby AmigaOS 4.0, lecz na tę chwilę nic nie zostało w tym temacie konkretnie zdecydowane. Trzeba przyznać, że nie jest to coś bez czego nie można się obyć. Poza tym istnieje darmowe oprogramowanie, które posiada podobne możliwości.

<L8-X> <Yoodoo2> Czy jest szansa, że zanim pojawi się OS4, dostaniemy jakieś nowe gry? Mam trochę pieniędzy do wydania...

<Rogue> Obecnie nad czymś pracujemy, lecz nie mogę wyjawić co to jest i kiedy będzie dostępne.
<EntilZha> Zasadniczo, pracujemy głównie nad OS4 (lub pracujemy na cały etat nad OS4 - odkąd nie wiadomo w jaki sposób Hyperion Entertainment funkcjonuje na rynku nie jest proste przetłumaczenie tego zwrotu - przyp. tłum.)
<Rogue> Prace idą wolno... Musimy skończyć system :)

<Outcast> <Chris_Y> Jakie elementy planowane są na kolejne wersje systemu? (po wersji 4.0 - przyp. tłum.)

<EntilZha> Niektóre z nich to:
<EntilZha> - obsługa procesorów wielordzeniowych
<Rogue> - niezależny system wyświetlania (Device-Independent display system). Chodzi o coś w stylu Cairo z akceleracją OpenGL ze wszystkimi charakterystycznymi dla tego narzędzia funkcjami jak obrotowe okna, przezroczystość itd...
<Rogue> Ponadto ulepszenia tego, co mamy teraz.
<EntilZha> - Wszystko to, czego nie ma jeszcze w OS 4.0
<Rogue> Oczywiście :)
<Rogue> (dobra odpowiedź)

<_Steve_> [tons]: Czy sprzęt/oprogramowanie, które do poprawnego działania wymaga slotów Zorro lub klasycznej Amigi (myślę o Video Toaster i Video Toaster Flyer), będzie działać lub działa na OS4?

<EntilZha> Tak, dostarczone sterowniki napisane są prawidłowo.
<EntilZha> Nie ma żadnych przeciwskazań, które uniemożliwiałyby korzystanie ze slotów Zorro lub sprzętu do obróbki wideo. Niemniej, sterowniki muszą pracować w trybie emulacji.

<Mikey_C-A1> Na zakończenie
<Mikey_C-A1> Czy możecie coś powiedzieć na temat portu OS4 dla Pegasosa 2
<Mikey_C-A1> i PDA?
<Mikey_C-A1> ;)

<Rogue> Aye! Bez komentarza :)
<Rogue> Erm... W porządku...
<Rogue> Pegasos 2 jest potencjalną platformą sprzętową dla OS 4.
<Rogue> Czynności z tym związane wiążą się z pewnymi kosztami, a po prawdzie, z każdymi czynnościami w kierunku, który dotyczy AmigaOS 4.0 dla innej platformy sprzętowej.
<Rogue> W niektórych przypadkach (jak w tych, o których wspomniałem na początku) współpracujemy z producentami takiego sprzętu.
<Rogue> Co do Pegasosa 2 - musielibyśmy zrobić to sami. Nie jesteśmy obecnie na to przygotowani.
<Rogue> To jest powód dlaczego nie ma jeszcze wersji AmigaOS 4.0 dla Peg.
<Rogue> PDA:
<Rogue> Tak, AmigaOS 4.0 działa na PDA.

<Mikey_C-A1> Czy możemy go już zobaczyć/mieć? ;)

<EntilZha> Oczywiście, Workbench uruchamiany na ekranie 240x320: to jest widok.

<DaveyD> Gdyby Windows tak potrafił ;)

<EntilZha> Bez zabicia 519 osób nie mogę się do tego ustosunkować, przykro mi (przypuszczalnie, liczba sugeruje ilość osób obecnych na kanale w momencie pisania tych słów - przyp. tłum.)

<Mikey_C-A1> okay :)
<Mikey_C-A1> Na tym zakończymy,
<Mikey_C-A1> Chciałbym podziękować w imieniu wszystkich za poświęcenie czasu i udzielenie odpowiedzi na wszystkie zadane pytania.
<Mikey_C-A1> Może jeszcze tylko krótko - pomysły na przyszłość po OS4.1?

<EntilZha> Hmm... Pomysły...
<EntilZha> Mamy pewne plany, lecz wszystko zależy od teraźniejszości, tj. sprzedaży OS4.
<EntilZha> Na niektóre z nich rzuciliśmy już trochę światła, innych na razie jeszcze nie ujawnimy.

<Mikey_C-A1> Dziękujemy za poświęcony czas.

<EntilZha> Proszę bardzo. Dziękujemy za wysłuchanie.

Z transkryptu zostały usunięte elementy nie mające wpływu na wypowiedzi. Poprawiono także kolejność pytań i odpowiedzi z uwagi na drobne zamieszanie, które w pewnym momencie powstało.