• Historia amigowego sprzętu - układy specjalizowane

25.12.2010 19:13, autor artykułu: Sebastian Rosa
odsłon: 4411, powiększ obrazki, wersja do wydruku,

Co to jest chipset?

Chipset to zbiór kilku układów specjalizowanych, które zarządzają pracą całego komputera. Układy specjalizowane mogą sprawować kontrolę nad grafiką lub dźwiękiem, dzięki czemu procesor może skupić się na innych zadaniach. W Amidze zastosowanie znalazły trzy rodzaje chipsetów: OCS, ECS i AGA. Trwały również prace nad kolejnymi dwoma, lecz nigdy nie zostały ukończone.

Układy specjalizowane Amigi

Układy specjalizowane stosowane w Amidze postrzegane były w czasach świetności Amigi jako przełom komputeryzacji. Było wielu zwolenników, jak i przeciwników tego rozwiązania. Z jednej strony ogromną zaletą było ich ścisłe powiązanie z resztą komputera - a co więcej, nie były wymagane żadne sterowniki ani konfiguracja, aby wspomniane układy wykorzystać lub obsłużyć. Z drugiej jednak strony czas pokazał, że ta zaleta szybko stała się wadą - przynajmniej od strony przywiązania do sprzętu. Na bazie układów specjalizowanych Commodore opracowało trzy warianty tzw. chipsetów, czyli zestawów układów, które stanowiły o możliwościach kolejnych modeli. W planach były także inne rozwiązania, lecz z różnych przyczyn nie wyszły one poza fazy prototypowe lub szkice inżynierów.

Układy specjalizowane stosowane w Amidze

1. Agnus
2. Akiko
3. Alice
4. Amber
5. Blitter
6. CIA
7. Copper
8. Denise
9. Gary
10. Gayle
11. Lisa
12. Paula
13. Ramsey


Agnus

Agnus (Address GeNerator Unites) to chyba najlepiej kojarzony z amigowych układów specjalizowanych. Istnieje w kilku odmianach (Fat Agnus, Fatter Agnus), począwszy od pierwotnie skonstruowanego zastosowanego w A1000, aż po rozbudowaną wersję z A3000, która otrzymała prefix "Super". Zmiany zastosowane w kolejnych wersjach układu nie są duże, a najważniejsza z nich to rozmiar pamięci do jakiej mają dostęp (od 512 kB do 2 MB w odmianie Super Agnus). Agnus odpowiada za DMA, częstotliwość pracy zegara w A500 i A1200 oraz zapewnia dostęp do pamięci Chip układom specjalizowanym.

Copper

Copper jest koprocesorem zintegrowanym z układem Agnus. Wykorzystuje pamięć Chip, aby sprawować kontrolę nad systemem graficznym, odciążając w tym zakresie procesor. Odpowiada za zarządzanie innym układem - Blitterem. Podstawowym ograniczeniem Coppera jest korzystanie z pamięci Chip, a co za tym idzie tylko z obszaru wielkości 2 MB. Pomijając to ograniczenie, Copper miał niemały wpływ na tzw. amigowy "look and feel". To dzięki niemu jest możliwa sztuczka z przeciąganiem ekranów i jednoczesnym pokazaniem co się na nich dzieje.

Blitter

Podobnie jako Copper, Blitter jest koprocesorem zintegrowanym z układem Agnus. Jego zadanie polega na jak najbardziej efektywnym wyświetlaniu obszarów pamięci - dokonuje tego z prędkością dwukrotnie szybszą niż procesor 68000. Przy pomocy Blittera można przekopiowywać prostokątne fragmenty obszarów graficznych z trzech niezależnych źródeł, wykonując na nich rozmaite operacje. Czynności wykonywane przez Blitter określane są jako "blits". Układ ten pracuje w sposób asynchroniczny, co oznacza, że procesor 68k pracuje niezależnie od "blitów". W nowszych modelach Amig funkcje Blittera zostały wyparte przez programowe funkcje C2P (Chunky to Planar) systemu RTG. Podobnie jak Copper, Blitter jest ograniczony ilością dostępnej pamięci Chip.

Denise

Denise (Display Encoder) odpowiada za generowanie kolorów i wyświetlanie różnych rozdzielczości ekranów. Pełni kontrolę nad wykorzystaniem przez system sprzętowych "duszków". Wariant najmocniejszy - zastosowany w chipsecie ECS A3000 - nazwany został Super Denise. Oferował całą gamę nowych trybów włącznie z dwubitplanowymi rozdzielczościami 640x480 (Productivity) do 1280x512 (SuperHires). W A1000 oraz we wczesnych reklamach A500 układ nazywano także Daphne.

Paula

Paula (Port Audio Uart and Logic) sprawuje kontrolę nad tworzeniem 8-bitowego dźwięku, a także kontroluje dostęp do stacji dyskietek, myszy, klawiatury i kilku innych portów wyjścia. Obowiązująca w A1000 nazwa to Portia.

Alice

Układ Alice to następca układu Agnus w chipsecie AGA. Pomimo tego, że posiadał ten sam 16-bitowy interfejs przesyłu danych, był w stanie uzyskać dostęp w trybie 32-bitowym.

Lisa

Lisa to w chipsecie AGA odpowiednik Denise z chipsetu ECS.

Gary

Gary odpowiada za kontrolę dostępu do szyny, jak również odczyt dyskietki. Podobnie jak inne układy, Gary przechodził kilka zmian osiągając swoje najmocniejsze stadium w wariancie Fat Gary zastosowanym w A3000. Dodatkowo wariant zaimplementowany w A4000 zapewniał obsługę portu IDE.

Gayle

Gayle obecny w A600 i A1200 zastąpił układ Gary zwiększając możliwości poprzednika. Zarządzał pamięcią Chip, układem 8520 (CIA), szyną IDE oraz połączeniem ze slotem PCMCIA.

Ramsey

Ramsey był montowany w A3000 i A4000. Odpowiadał za zarządzanie pamięcią Fast i tworzenie adresów podczas transferu DMA.

CIA

CIA (Complex Interface Adaptor) zarządzał portami równoległym i szeregowym, portem joysticka i niektórymi przerwaniami systemowymi.

Amber

Układ Amber znajduje się w A3000 i zarządza tzw. deinterlacerem synchronizując i kontrolując sygnały pomiędzy pamięcią graficzną a obszarem wyświetlania. Układ można znaleźć także w scan doublerze (flicker fixer) Commodore A2320. Amber wziął swoją nazwę od córki projektanta układu.

Akiko

Układ obecny wyłącznie w CD32. Wzbogaca chipset AGA o możliwość wykorzystania trybów Chunky. Układ zarządza także dostępem do CD-ROM-u oraz przejmuje niektóre funkcje układów Gary i Gayle (obsługa portu serial).

 głosów: 1   
dodaj komentarz
Na stronie www.PPA.pl, podobnie jak na wielu innych stronach internetowych, wykorzystywane są tzw. cookies (ciasteczka). Służą ona m.in. do tego, aby zalogować się na swoje konto, czy brać udział w ankietach. Ze względu na nowe regulacje prawne jesteśmy zobowiązani do poinformowania Cię o tym w wyraźniejszy niż dotychczas sposób. Dalsze korzystanie z naszej strony bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej będzie oznaczać, że zgadzasz się na ich wykorzystywanie.
OK, rozumiem